استخدام

به گفته رییس موسسه کار و تامین اجتماعی تغییر سیستم پرداخت مزد از بنگاه های بخش خصوصی در کشور آغاز شده است.
در اقتصاد امروز رقابت به یک اصل انکارناپذیری تبدیل شده است که هربنگاهی نتواند با آن کنار بیاید، خیلی زود از صحنه اقتصاد حذف می شود. با حرکت به سمت اقتصاد آزاد توسط عمده کشورهای جهان نیز دیگر این اصل بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و به همین دلیل بنگاه ها در هر مولفه تاثیرگذار در تولیدشان تامل بیشتری می کنند. یکی از این مولفه ها مزد است که سهم آن در قیمت تمام شده کالا و خدمات ‌در بخش صنعت و خدمات به ترتیب ۱۳ و کمتر از ۱۰ درصد است. با وجود سهم کم مزد در قیمت تمام شده اما اثرات پرداختی این مزد در مقوله هایی مانند بهره وری می تواند عاملی برای افزایش کمی و کیفی تولید در هر بنگاهی باشد.
به همین دلیل مدتی است در کشور ما نیز به مانند خیلی از کشورهای دیگر تغییر سیستم پرداخت مزد از وقت مزدی به کارمزدی مطرح است که با این تغییر، میزان بهره وری و ارزش افزوده ها افرایش یابد و به گفته رییس موسسه کار و تامین اجتماعی این تغییر سیستم پرداخت مزد از بنگاه های بخش خصوصی در کشور آغاز شده است. محمد سپهری مفهوم سیستم کارمزدی را این گونه تعریف می کند که در این سیستم ارزش کار در آن کالایی که تولید یا خدمتی که ارائه شده، متبلور می شود و به همین دلیل نظام جبران خدماتی مطرح شده است که مبتنی بر شایستگی، ایجاد ارزش، بهره وری، مهارت و دانش ها در دنیا تدوین می شود.
وی هرچند تایید می کند با افزایش سهم بخش خدمات در کشور نیاز حرکت به سمت سیستم پرداخت مزد براساس کار حداقل در بخش دولتی احساس می شود اما نمی تواند مدعی شود که این سیستم در یک دستگاه دولتی در حال اجراست و تنها به این موضوع اشاره می کند که بر افزایش بخش خدمات در دولت تاکید شده است که آن هم کفایت نمی کند. متن کامل این گفت وگودر پی می‌آید:
*چند روز قبل بحثی مبنی بر جایگزینی نظام کارمزدی به جای وقت مزدی مطرح شده بود که پیش از این شما هم این پیشنهاد را مطرح کرده بودید. در حال حاضر برای پرداختن به این موضوع در کشورمان چه باید کرد و استقرار این سیستم چه پیش نیازهایی دارد؟
ببنید بحث مزد در شرایط امروز با گذشته متفاوت شده است. هم اکنون از اصطلاحی به نام نظام جبران خدمات استفاده می کنند. نظام جبران خدمات یک سیستمی است که مزد تنها قسمتی از آن را شامل می شود. نکته مهم این است که چون مزد در گذشته بیشتر کارهای یدی را شامل می شد با اصطلاحی به نام دستمزد کاربرد داشت و آن زمان کارهای فکری و نرم افزاری را کمتر شامل می شد. اما در حال حاضر نقش کارهای یدی کم کم با اتوماسیون و پیشرفت فناوری اطلاعات کم رنگ تر شده است و بحث رباط ها و ماشینیسم و این گونه موارد که در صنعت مطرح شده، منجر به افتادن کلمه دست از اول کلمه دستمزد شده و بدین ترتیب به تدریج خود کلمه مزد هم به نظام جبران خدمات تغییر پیدا کرده است.
*این نظام جبران خدمات شامل چه مواردی است؟
نظام جبران خدمات مجموعه مزد، مزایا، سیستم پاداش و تشویق اعم از مادی و معنوی را شامل می شود. یعنی بدین مفهوم که شما در کشورهای توسعه یافته بین مزد و بهره وری یا بین مزد و ایجاد ارزش می توانید ارتباط برقرار کنید. یعنی آن چه که ارزیابی می شود، رابطه ارزش با مزد است. به عبارتی دیگر محاسبه می شود فردی که کار می کند، چقدر ارزش افزده ایجاد می کند و یا بهره وری نیروی کار و بهره وری سرمایه چقدر است و چگونه تغییر می کنند. بنابراین نکته ای که اینجا مطرح است، آن که وقتی می گوییم باید سیستم وقت مزدی به سیستم کارمزدی تبدیل شود، به این مفهوم است که ارزش کار در آن کالایی که تولید یا خدمتی که ارائه می کنیم، متبلور می شود. حالا باید یک رابطه ای بین سیستم پرداخت و آن کاری که انجام می شود یافت. این باعث می شود پیوندی بین شایستگی، دانش و توانمندی در نیروی انسانی با محصولی که ایجاد یا خدمتی که ارائه می کنند، ایجاد شود. ممکن است در یک نهاد اداری یا سازمانی، افرادی براساس زمان کارت بزنند و در پایان ماه براساس روزها یا ساعات کارکرد خود مزد دریافت کنند، اما این نشان نمی دهد که بهره وری حاصل از کار چقدر بوده یا چه ارزشی ایجاد شده است یا این کارگاه چقدر توانسته از ارزش کار این افراد استفاده کند.
*به عبارتی مبنای پرداخت مزد نباید وقت و ساعات حضور فرد در واحد باشد؟
در دنیای امروز در کشورهای پیشرفته بین بهره وری و مزد یا ایجاد ارزش در یک کار با پرداخت مزد به فرد شاغل رابطه برقرار می کنند. این موضوع تحت عنوان سیستم نظام جبران خدمات در سیستم مدیریت منابع انسانی بحث می شود. یعنی یک بخشی در سیستم نظام مدیریت منابع انسانی مربوط به سیستم نظام جبران خدمات است و این نظام جبران خدمات بر می گردد به این که افرادی که کار می کنند چه دانش، مهارت، توانمندی، تجربه، شایستگی و قابلیت هایی دارند. به عبارتی در شغل یک فرد فقط دانش او ملاک نیست. بلکه مهارت، توانایی و این که چگونه این ها را به ظهور برساند مهم است. بنابراین نظام جبران خدمات مبتنی بر شایستگی، ایجاد ارزش، بهره وری، مهارت و دانش ها در دنیا تدوین می شود. حتی اکنون در دنیا بحثی تحت عنوان تراز منابع انسانی یا تراز نیروی انسانی مطرح شده است.
*منظور از تراز منابع انسانی چیست؟
ببینید سرمایه اصلی بنگاه ها بیشتر انسان هایی هستند که در بنگاه ها کار می کنند، نه ساختمان و ماشین آلات. یعنی دارایی اصلی سازمان ها و منایع ایجاد ثروت در سازمان ها ماشین آلات و ساختمان های آن ها نیست، بلکه نیروی انسانی آن هاست و نیروی انسانی آن هم خود را در کار و سیستم پرداخت و دریافت نشان می دهد. در حال حاضر همه بنگاه ها رقابت می کنند که آدم های با کیفیت را جذب کنند تا بتوانند ارزش بیشتری را تولید کنند. به عبارتی آدم های با توان بیشتر را جذب می کنند که بتوانند سازمان خود را به یک سازمان یادگیرنده تبدیل کنند و آن سازمان بتواند نقش خود را در اقتصاد و در دنیای رقابتی ایفا کند. از سوی دیگر با جذب این گونه افراد، توان رقابتی بنگاه مربوطه نیز نسبت به بنگاه های دیگر افزایش می یابد. پس پیشنهاد من این است که نظام جبران خدمات، باید نظامی مبتنی بر شایستگی، نوآوری، بهره وری و مبتنی بر کار باشد، نه مقوله زمان و وقتی که افراد صرف کار کردن می کنند. باید این نظام اجرا شود تا بنگاه ها بتوانند خودشان را متناسب با دنیایی که همه دنبال کاهش قیمت و افزایش کیفیت هستند تطبیق دهند. ما اگر می خواهیم اقتصاد کشورمان حرفی برای گفتن داشته باشد، باید نظام جبران خدمات خود را بدین صورت تغییر دهیم.
*هم اکنون حرکت به سمت این نظام در کشور ما آغاز شده است؟
در حال حاضر بنگاه های بخش خصوصی کم کم دارند به این سمت حرکت می کنند.
*شما در سخنانتان به خدمات بنگاه ها هم اشاره ای کردید که آمار رسمی مرکز آمار کشور نشان می دهد در حال حاضر حدود نیمی از مشاغل کشور، مشاغلی هستند که خدماتی محسوب می شوند. آیا افزایش این سهم در اشتغال کشور نشان نمی دهد که فضا برای حرکت به سمت سیستم کارمزدی فراهم شده است و با وجود این، این سیستم مدنظر قرار نمی گیرد؟
نکته شما در مورد افزایش بخش خدمات درست است. از سوی دیگر در حال حاضر اهمیت بخش خدمات در اقتصاد دارد روز به روز بیشتر می شود. اگر ما تولید داشته باشیم اما خدمات مرتبط با تولید نداشته باشیم، در بازاریابی، فروش و تبلیغات محصولات تولید شده مشکل پیدا می کنیم.
*سهم این میزان مشاغل از کل اشتغال کشور باید چقدر باشد؟
در کشورهای پیشرفته این سهم گاهی به ۶۰ درصد هم می رسد اما در کشورهایی مثل ما به ۴۷ درصد می رسد.
*با این میزان سهم بخش خدمات، آیا پیشنهادی شده که حداقل در دستگاه های دولتی به این سمت حرکت شود که به جای وقت مزدی، سیستم کارمزدی مدنظر قرار بگیرد؟
پیشنهاد ما این بوده است که بتوانیم بخش خدمات خود را با آموزش و موارد دیگری که می تواند توانمندی های این بخش را افزایش دهد، توانمند کنیم. بخش خدمات از آموزش و بهداشت گرفته تا بانک، بیمه و حمل و نقل و بازاریابی را شامل می شود و اگر ما خدمات مرتبط با تولید را نتوانیم توسعه بدهیم، تولید ما هم در عرضه با مشکل مواجه می شود.
*نگفتید آیا این پیشنهاد حرکت به سمت پرداخت مزد براساس کار در مجامع عالی یا دولت مطرح شده است یا نه؟
در حال حاضر سعی شده که در بخش خدمات فعالیت هایی صورت بگیرد که این بیشتر توسط دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و همچنین سازمان های دولتی بوده است، اما این ها کفایت نمی کند. حتما باید خیلی وقت بیشتری بگذاریم، به خصوص این که اکنون فارغ التحصیلانی داریم که می توانند موسسات، تعاونی ها و بنگاه هایی در زمینه تبلیغات، بازاریابی و خدمات مرتبط با تولید تشکیل بدهند و به بخش تولید کمک کنند که امیدوارم به این سمت حرکت هایی صورت بگیرد.
منبع:سید ابراهیم علیزاده خبر آنلاین
به نقل از سایت کسب و کار

تدریس خصوصی آیلتس